W dniach 15 i 16 września 2017 r. odbyła się czwarta edycja Festiwalu Opoczno Folk Attack, który w tym roku nosił podtytuł Źródła! Źródła! ponieważ chcieliśmy zwrócić szczególną uwagę na rdzenną muzykę ludową regionu opoczyńskiego w wykonaniu ostatnich, żyjących jeszcze wiejskich muzykantów. Dzięki dofinansowaniu ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego tegoroczny Folk Attack został rozszerzony o część konferencyjną.
W piątek 15 września Muzeum Regionalne w Opocznie gościło znamienitych prelegentów i gości, znanych w kraju etnomuzykologów, etnologów i muzyków. W spotkaniu uczestniczyli zarówno naukowcy z dziedziny etnografii, folklorystyki, etnomuzykologii, jak i dawni twórcy ludowi, przedstawiciele młodego pokolenia oraz ruchu amatorskiego, pochodzący nie tylko z regionu opoczyńskiego. Konferencja została podzielona na trzy bloki tematyczne – Muzykanci ludowi regionu opoczyńskiego; Folklor opoczyński na tle innych regionów; Folklor a neofolklor, folklor, folkloryzm i regionalizm. Jako pierwszy wystąpił prof. Andrzej Bieńkowski – wybitny badacz muzyki wiejskiej, twórca projektu Muzyka Odnaleziona. Profesor w bardzo ciekawy sposób opowiedział o swoich, trwających już przeszło trzydzieści lat, badaniach terenowych realizowanych w dużej mierze w naszym regionie. Przedstawił też unikatowe już dziś nagrania filmowe wiejskich muzykantów z połowy lat 80. XX wieku. W kolejnym wykładzie „Opoczyńscy muzykanci ludowi i ich instrumenty w świetle badań etnograficznych” swoimi spostrzeżeniami z badań terenowych podzielił się dr Jan Łuczkowski. Postać doskonale znana wszystkim opocznianom, uznany etnograf i badacz opoczyńskiej kultury ludowej. Swoją bogatą wiedzą podzielili się również prezes Łódzkiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego dr Damian Kasprzyk w swoim wystąpieniu „O wartości ludowych rytmów – rozważania z regionalizmem i lokalnością w tle” oraz propagator muzyki folkowej i kultury etnicznej, znany dziennikach muzyczny Polskiego Radia Maciej Szajkowski – „Muzyka etniczna w ramach globalizmu kultury popularnej i nowych mediów”. Prezentacja Macieja Szajkowskiego w sposób szczególny skierowana była do obecnej na sali młodzieży szkolnej. Na kilku najbardziej charakterystycznych przykładach i utworach muzycznych zaprezentował w jaki sposób na przestrzeni ostatniego ćwierćwiecza polska muzyka współczesna inspirowała się tradycyjnymi brzmieniami ludowymi. Ostatnia prelekcja w wykonaniu pracownika Łódzkiego Domu Kultury Andrzeja Białkowskiego przerodziła się w ożywioną, wspólną dyskusję dotyczącą problemu w jaki sposób zachować ginącą już tradycyjną muzykę wiejską i co najważniejsze jak skutecznie zainspirować nią wykonawców młodego pokolenia? Tak zakończył się pierwszy dzień Festiwalu Opoczno Folk Attack IV – Źródła! Oficjalnym patronatem opoczyńską konferencję objął Oddział Łódzki Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Wstęp na konferencję był bezpłatny.
W sobotę, drugiego dnia Festiwalu, na folkowej scenie przed Muzeum Regionalnym w Opocznie zaprezentowały się trzy doskonale znane kapele. Tytułowe „Źródła!” reprezentowała Kapela Kosylaków – rodzinny zespół z pobliskiego Brzustowa grający w składzie Władysław Kosylak – skrzypce, Zbigniew Kosylak – harmonia, Amadeusz Kosylak – bęben. Część koncertowa rozpoczęła się jednak od gościnnego występu kapeli „łOpocyńskie Świty” w składzie Zbigniew Nita, Sylwester Białas oraz Krystyna Borowiecka. Kapela zagrała tradycyjne pieśni pasterskie, weselne i „łoberdasy”. Po takim wstępie na scenie pojawił się zespół Legend of Kazimierz oraz kapela Tęgie Chłopy.
Legend of Kazimierz to zespół założony przez Mateusza Frankiewicza w 2013 roku w Krakowie. Na tworzoną muzykę składa się kilka czynników: fascynacje twórczością Żydów aszkenazyjskich, muzyka bałkańska – w szczególności Bułgaria i Serbia, muzyka turecka, muzyka cygańska jak i własne kompozycje. Muzycy tworzący zespół mieli przyjemność występować z takimi gwiazdami jak Hans Zimmer, Michał Urbaniak, Nigel Kennedy czy zdobywca oskara Jan A. P. Kaczmarek. Brali także udział w wielu prestiżowych festiwalach takich jak Schleswig Holstein Music Festival (2015) i Openair Festival. Mają w dorobku dwie płyty: Seven Wonders (2013) i Jerusalem (2015). Zespół wykonuje specjalnie przygotowany program bazujący na motywach żydowskich, bałkańskich i cygańskich i kompozycjach własnych.
Kapela Tęgie Chłopy kontynuuje tradycje muzyki tanecznej Kielecczyzny w jej autentycznej i niestylizowanej formie. Repertuarem i instrumentarium nawiązuje do najlepszych wzorów – tradycyjnych kapel ogrywających dawniej wesela i wiejskie zabawy w okolicach Łagowa i Opatowa. Nazwa zespołu jest muzyczną deklaracją: Chłopy grają przede wszystkim kieleckie „chłopy” – trójmiarowe, śpiewne melodie typowe dla wschodniej Kielecczyzny, zwane także „światówkami” lub „śpiwami”. Tęgie Chłopy chcą grać do tańca tak, żeby „sufit się podnosił” – jak to się ponoć zdarzało na zabawach ogrywanych przez słynną kapelę braci Witkowskich. W podnoszeniu sufitu wydatnie pomaga obecność mocnej sekcji dętej – trąbki, klarnetu i tuby. Kapelę tworzą muzycy zaangażowani w organizację Kieleckiego Taboru Domu Tańca w Sędku koło Łagowa (2013, 2014). Większość z nich współtworzy wiele cenionych projektów muzycznych i działań animacyjnych w świecie polskiej muzyki tradycyjnej. Kapela grała do tańca podczas zabaw tanecznych i festiwali muzyki tradycyjnej w całej Polsce – m.in. Wszystkie Mazurki Świata (Warszawa), Rozstaje (Kraków), Jarmark Jagielloński (Lublin), Dźwięki Północy (Gdańsk).
Niespodzianką wieczoru był przedpremierowy pokaz nowej iluminacji opoczyńskiego zamku zrealizowany przez firmę Master Light Service Sp. z o. o. z Warszawy oraz zapowiedź burmistrza Rafała Kądzieli dotycząca gruntownej rewitalizacji siedziby Muzeum Regionalnego w Opocznie wraz z innymi obiektami historycznego centrum Opoczna. Oprawę muzyczną Festiwalu zapewnił Nowak Sound.
Festiwal Opoczno Folk Attack IV – Źródła! tak jak poprzednio, odbył się w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa 2017. Partnerami Festiwalu była Gmina Opoczno, Miejski Dom Kultury w Opocznie, Miejska Biblioteka Publiczna w Opocznie oraz Polskie Towarzystwo Ludoznawcze Oddział w Łodzi.
Opoczno Folk Attack IV został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
